مجله آی.تی.باز

تا پنج سال پیش حوالی چهار پنج فرمت متفاوت از کارت‌های دیجیتال حافظه فلش در بازار توزیع می‌شد و خریدار هم داشت، اما جدال پنهانی میان فرمت‌های گوناگون در جریان بود که سرانجام نمایان شد و شرایطی را موجب شد که کارت‌هایی که ضعفی، محدودیتی، چیزی داشتند از گردونه خارج شدند. گمان نمی‌کنم که چشم و گوش خریدار کنونی با فرمت‌های xD picture یا SmartMedia آشنا باشد. توشیبا چهار سالی می‌شود که از فرمت SmartMedia دست شسته است و دو سال پیش بود که بالاخره المپیوس و فوجی‌فلیم به توقف توزیع فرمت xD Picture رضایت دادند و دوربین‌های دیجیتال‌شان را با پشتیبانی از فرمت‌های SD و MMC روانه بازار کردند.
هم‌اکنون چهار فرمت حافظه SD و MMC و MS و CF زنده هستند. کارت‌های MMC که مخفف MultiMediaCard هستند عن‌قریب است که از بازار خارج شوند. البته گونه‌های جدید MMC قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای دارند، اما سازگاری چندانی با دستگاه‌های دیجیتال ندارند. نه اینکه نخواهند سازگار باشند، بلکه سازندگان محصولات دیجیتالی تمایل چندانی به پشتیبانی از این فرمت ندارند. شنیده‌ام که تولید کارت حافظه MMC متوقف شده است. راست و دروغش را نمی‌دانم، اما فرمت MMC را بی‌خیال شوید!
می‌ماند Memory Stick جناب سونی که مانند گذشته‌ها رجزخوانی نمی‌کند و دریافته است که اگر بر انحصارگرایی سونی برای استفاده از کارت‌های حافظه MS اصرار کند، قافیه را به خاندان SD باخته است. چنین است که در دوربین‌های جدیدی که روانه بازار کرده، علاوه بر فرمت MS از فرمت حافظه SDHC نیز پشتیبانی می‌کند. شک نداشته باشید که گونه‌های متفاوت خاندان MS اعم از MS pro و MS Duo رشدی نخواهد داشت و رفتار سونی در پشتیبانی از فرمت SD بی‌شک بازار فرمت MS را محدودتر خواهد کرد. به‌بیان دیگر؛ سونی می‌داند که کارت‌های حافظه فلش خاندان Memory Stick توان رقابت با خاندان SD را ندارند و ظرف سال‌های آتی از بازار خارج خواهند شد. البته سونی علاقه دارد تا آنجا که ممکن است از ظرفیت بازار برای فروش کارت‌های MS استفاده کند که این کار را خواهد کرد. پس اگر مجبور نیستید، یعنی سونی مجبورتان نکرده، خرید کارت‌های خاندان Memory Stick را بی‌خیال شوید. چرایی‌اش را خواهم گفت!

و اما بعد…
با توجه به شرایط بالا، بازار کارت‌های حافظه را باید میان فرمت‌های خاندان Secure Digital و CompactFlash تقسیم کرد. کارت‌های CF به دلیل حجم ذخیره‌سازی قابل توجه، امکان تبادل سریع داده‌ها و البته قیمت دهشتناکی که دارند به‌طور ویژه در دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای (DSLR)  استفاده می‌شوند و کمتر محصولی پیدا می‌شود که از این فرمت پشتیبانی کند. از این‌‌رو؛ فرمت CF به‌طور محدود در بخش بالادستی بازار کارت‌های حافظه حاکم است. پس سه فرمت حافظه داریم که یکی (CompactFlash) به‌طور محدود در بازار دوربین‌های حرفه‌ای دیجیتالی حاضر است و یکی دیگر که Memory Stick باشد فقط در محصولات سونی تعبیه می شود و آخری که Secure Digital است توسط قاطبه دستگاه‌های دیجیتال پشتیبانی می‌شود. جالب این است که کارت‌های CF چندان هم بی‌رقیب نیستند و یک‌سالی می‌شود که فرمت SDXC از تبار SD پیدا شده و توسط قاطبه دوربین‌های حرفه‌ای اقتصادی (Entry Level DSLR) که کمتر از دو میلیون تومان قیمت دارند پشتیبانی می‌شود. امتیاز فرمت CompactFlash به‌طور انحصاری در اختیار سن‌دیسک است که همزمان در حق امتیاز فرمت SDXC هم صاحب سهم است. از این‌رو؛ اگر بتوانند سن‌دیسک را راضی کنند و البته سرعت تبادل داده‌های SDXC را نیز افزایش دهند،‌بدون‌شک فرمت CompactFlash از هستی ساقط خواهد شد. از این‌رو؛ اگر قصد خرید دارید و با محدودیت‌های فنی هم مواجه نیستید، جز از تبار Secure Digital خرید نکنید. اما از میان فرمت‌های SD و SDHC و SDXC کدام را باید ابتیاع کرد؟

درباره فرمت Secure Digital
فرمت خاندان Secure Digital از نظر اندازه مشتمل بر سه گونه استاندارد (SD)، مینی (miniSD) و میکرو (microSD) است. فرمت SD با محدودیت دو گیگابایتی ظرفیت مواجه است و به‌همین دلیل است که از دور خارج شده است. فرمت دیگری با نام SDHC به‌عنوان جایگزین SD معرفی شده و در حال حاضر توسط قاطبه محصولات دیجیتالی پشتیبانی می‌شود. کارت‌های SDHC از نظر اندازه، مشابه کارت‌های SD هستند با این تفاوت که از حجم بالاتر و سریعت تبادلی بیشتر برخوردارند. کارت‌های جدید نیز در سه اندازه استاندارد (SDHC) و مینی (miniSDHC) و میکرو (microSDHC) تولید می‌شوند. کارت‌های مینی و میکرو اغلب با آداپتورهایی عرضه می‌شوند که آنها را به کارت استاندارد SDHC تبدیل می‌کنند. دیگر اینکه کنترلرهای قدیمی از فرمت SDHC پشتیبانی نمی‌کنند، اما کنترلرهای جدید از SD پشتیبانی می‌کنند. فرمت SDXC جدیدترین عضو خاندان Secure Digital است که می‌تواند تا دو ترابایت ظرفیت داشته باشد و داده‌ها را بسیار سریع‌تر از پسرعموها مبادله می‌کند. کارت‌های این خانواده در دو اندازه استاندارد (SDXC) و میکرو (microSDXC) عرضه می‌شوند که دومی هنوز به تولید انبوه نرسیده است.
خلاصه اینکه اگر خیال خرید در این روزها را دارید، بی‌خیال کارت‌های SD اعم از SD و miniSD و microSD شوید. می‌مانند اعضای خانواده SDHC که باید بر اساس سازگاری با دستگاه‌ها انتخاب شوند. گوشی‌های موبایل و برخی پخش‌کننده‌های موسیقی و فیلم از گونه‌های  miniSD و microSD پشتیبانی می‌کنند. دوربین‌های دیجیتال عکاسی و فیلم‌برداری از گونه استاندارد SDHC پشتیبانی می‌کند و یادآور می‌شود که ظرفیت ذخیره‌سازی فرمت SDHC محدود به ۳۲ گیگابایت است. اگر با مشکل سرعت تبادل داده یا ظرفیت ذخیره‌سازی مواجه هستید، لاجرم باید از فرمت SDXC بهره بگیرید، با توجه به این نکته که سازگاری با دستگاه‌ مورد نظرتان را نیز باید لحاظ کنید.

پارامتر سرعت
کارت‌های خاندان Secure Digital غیر از ویژگی‌هایی که ذکرشان رفت، تفاوت‌هایی در سرعت تبادل داده دارند. برای بیان تفاوت سرعت کارت‌ها از شیوه کلاس‌بندی استفاده می‌شود. سرعت تبادل داده‌ها بر روی بدنه کارت درج می‌شود، اما نه بر اساس مگابایت در ثانیه، بلکه سرعت را با یک حرف C نشان می‌دهند که عددی زوج در داخل آن قرار داده شده است. به‌طور غیررسمی می‌گویم که هر عددی داخل حرف C قرار داشت را به‌عنوان سرعت واقعی تبادل داده بر اساس مگابایت در ثانیه فرض کنید. کم نیستند شرکت‌هایی که سرعت‌های بالاتر را ادعا می‌کنند،‌شما گوش ندهید و همان را که گفتم در ذهن داشته باشید. تفاوت قیمت بسیاری از کارت‌های، صرف‌نظر از تفاوت ظرفیت در تفاوت سرعت تبادل داده‌هاست.. یاورآور می‌شود که برخی سازندگان از سیستم رتبه‌بندی برای نمایش سرعت تبادل داده استفاده می‌کنند که به‌صورت یک عدد در کنار x نمایش داده می‌شود که هر x معادل ۱.۲ مگابیت در ثانیه است. اطلاعات کامل کلاس‌بندی و رتبه‌بندی و سرعت‌های خواندن و نوشتن را در جدول زیر مطالعه کنید. ناگفته نماند که سرعت نوشتن ر شرایط واقعی کمتر از سرعت خواندن است.

انجمنی که ویژگی‌های فنی فرمت Secure Digital را مدیریت می‌کند سرعت‌های بالا را در دسته Speed Class قرار می‌دهد که محدود به همان‌هایی است که در جدول درج شده است. اما نیاز به تبادل سریع‌تر داده‌ها موجب شده تا کلاس دیگری برای کارت‌های فاخر طراحی شود که UHS Speed Class خطاب می‌شوند و سرعت نوشتن‌شان از ۴۰ مگابایت در ثانیه آغاز می‌شود. شیوه تبادل اطلاعات در کارت‌هایی که از Speed Class تبعیت می‌کنند به‌طور کامل متفاوت و ناسازگار با کارت‌هایی است که از UHS بهره می‌برند. کلاس‌بندی UHS Speed Class مشتمل بر دو گونه است که در حال حاضر فقط کارت‌های سازگار با گونه اول (UHS I) تولید و توزیع شده‌اند. برای درج سرعت تبدل داده بر روی کارت‌های فوق‌سریع از حرف U استفاده می‌شود که عدد یک در داخل آن درج شده است. در میان فرمت‌های رایج، فقط SDHC و SDXC با کلاس UHS سازگار هستند. این را هم بگویم و تمام کنم که توشیبا کارت حافظه‌ای ازگونه SDHC روانه بازار کرده است که به‌طور همزمان از کلاس ۱۰ و نیز کلاس فوق‌سریع UHS I پشتیبانی می‌کند!

تکمله
کارت‌های گونه SDHC بهترین نسبت قیمت به کارایی را دارند و خریدشان به صرفه و صلاح کاربران است. گونه SDXC برای کاربران حرفه‌ای است و خریدشان برای کاربران عام توجیه اقتصادی ندارد!